حرم عسکریین محل دفن امام دهم و یازدهم شیعیان دوازده امامی زیارتگاه شیعیان در شهر سامرا است. نرجس خاتون همسر امام عسکری(ع) و مادر امام زمان(عج)، حکیمه خاتون دختر امام جواد(ع) و شمار دیگری از سادات علوی و عالمان شیعه در این حرم مدفونند. در کنار حرم، سرداب غیبت قرار دارد.

تخریب اول
 
تخریب اول حرم امامین عسکریین(ع) به دست تروریست‎های تکفیری
چهارشنبه ۲۳ محرم ۱۴۲۷ق (۳ اسفند ۱۳۸۴ش) حدود ساعت ۷ صبح تروریست‎های تکفیری وابسته به القاعده شاخه عراق به رهبری ابومصعب زرقاوی، با پوشیدن لباس نیروهای تکاور عراق، وارد حرم عسکریین شدند و اسلحه نگهبانان را مصادره و آنها را به همراه خادمان حرم، در یکی از غرفه‌های صحن زندانی کردند و با کارگذاری مواد منفجره TNT به وزن حدود ۲۰۰ کیلوگرم در داخل بنا، حرم مطهر را منفجر کردند.

در نتیجه این بمب‎گذاری، گنبد بنا با پوشش آجری و طلاکاریش و همچنین تزئینات کاشی‌کاری در دیوارهای آن، فرو ریخت. شدت این انفجار به حدی بود که برخی از مصالح و تزئینات به کار رفته تا شعاع نیم کیلومتر به بیرون پرتاب شد. اما به علت استحکام بنا، پایه‌های گنبد، بدنه اصلی و دیوارها، سالم باقی ماند.[۱][۲]

به دنبال این حادثه در عراق و ایران بازارها تعطیل شده، عزای عمومی اعلام شد و مراجع تقليد و علمای حوزه‎های علميه ایران و عراق[۳] دروس خود را تعطيل كرده و این اقدام تروریستی را محکوم کردند. همچنین آیت الله خامنه ای و مقامات بلندپایه سیاسی ایران و عراق با صدور بیانیه‎هایی این اقدام را محکوم کردند.[۴]

برخی از سران و مقامات عالی‎رتبه کشورهای اسلامی نظیر امیر کویت، رئیس جمهور سوریه، دبیر کل شورای همکاری خلیج فارس، پادشاه اردن، وزیر خارجه لبنان، دبیر کل وقت سازمان ملل متحد، وزیر خارجه مصر و … این اقدام را محکوم کردند.[۵]

تخریب دوم
 
حرم عسکریین (ع) پس از تخریب دوم
در ۲۷ جمادی‌الاول ۱۴۲۸ق (۲۳ خرداد ۱۳۸۶ ش) دومین انفجار در حرم عسکریین به وقوع پیوست. در ساعت سه بامداد، تروریست‎ها وارد حرم شده و پس از درگیری با محافظان حرم، اقدام به بمب‎گذاری در حرم نمودند. آنان در ساعت ۹ صبح دست به دو انفجار زدند. در انفجار نخست، گلدسته سمت چپ حرم و در انفجار دوم، گلدسته سمت راست آن به طور کامل تخریب شد.[۶]

حمله داعش

در ۱۶ خرداد ۱۳۹۳ش حمله دیگری از سوی داعش به شهر سامرا و به قصد تخریب حرم عسکریین صورت گرفت که با مقاومت مردم و نیروهای امنیتی عراق خنثی شد.[۷]

بازسازی
 
بازسازی گنبد عسکریین
عملیات بازسازی حرم به دليل مخالفت‌هایی كه از سوی برخی گروه‎های غیر شیعی وجود داشت، با تاخير آغاز شد. ایران برای بازسازی این حرم اعلام آمادگی كرد؛ به دلیل اینکه گنبد حرم عسکریین در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده بود قرار بر این شد كه بازسازی حرم توسط كارشناسان اروپایی و زیر نظر یونسكو انجام شود؛ اما عمليات بازسازی به كندی صورت گرفت و سرانجام دولت عراق اين مسئولیت را به ستاد بازسازی عتبات عالیات در ایران واگذار كرد.[۸]

کار ساخت گنبد حرم در سال ۱۳۸۹ش کلید خورد. این گنبد که با مساحت یک هزار و ۲۰۰ متر مربع بزرگترین گنبد‌ در اعتاب مقدسه به شمار می‎آید در تابستان ۱۳۹۱ش با بیش از ۲۳ هزار خشت طلا، طلاکاری شد. به گفته برخی منابع، بازسازی حرمین عسکریین(ع) با مبلغی حدود یکصد میلیون دلار محقق شده است.

امنیت پایین منطقه سامرا مراحل بازسازی این حرم را بارها به تعویق انداخت که این امر با نارضایتی شیعیان و دوستداران اهل بیت(ع) همراه بود. از این رو، آیت‌الله سید علی سیستانی ساخت ضریح عسکریین (ع) را بر عهده گرفت و آن را به نماینده خود در ایران واگذار کرد.[۹]

پس از واگذاری عملیات بازسازی به ایران، رییس شورای استان صلاح‌الدین عراق از حذف نام حرم عسكریین سامرا از فهرست میراث جهانی یونسكو به خاطر رعایت نكردن معیارهای بازسازی آثار تاریخی جهانی خبر داد و مدیر آثار سامرا هم گفت كه «یونسكو كتابی را به نخست وزير عراق فرستاده كه بازسازی این حرم بدون بررسی ساختاری عمیق و بدون اطلاع سازمان یونسكو انجام می‎شود.» اما بعد مسئول اداره ارتباطات و رسانه‌ها در حرمین عسكریین این خبر را تكذيب كرد و گفت كه «بازسازی حرم مطابق مشخصات میراث جهانی است و یونسكو به دقت فرآیند بازسازی آن را پیگیری می‎كند.»[۱۰]

ضریح جدید
 
ضریح جدید عسکریین(ع)
کارگاه ساخت ضریح امامین عسکریین در سال۱۳۸۹ش در قم و زیر نظر سید جواد شهرستانی (نماینده آیت‌الله سیستانی در ایران) دایر شد. طراحی این ضریح را «سید مهدی علمدار» بر عهده داشت و طراح چوب و سازه‌های آن نیز «سید مهدی دیدار» بود. «سید محمد حسینی موحد» کار خطاطی این ضریح را برعهده داشته است. به گفته لاجوردی، مسئول پروژه ساخت ضریح امامین عسکریین، در این‌ پروژه ۴ هزار و ۵۰۰ کیلو نقره، ۷۰ کیلو طلا و ۱۱ هزار کیلو چوب ساج استفاده شده است.

ساخت ضریح عسکریین در سال ۱۳۹۳ به پایان رسید[۱۱] و در بهمن ۱۳۹۵ به سامرا منتقل شد و در ۴ اردیبهشت ۱۳۹۶ش از آن رونمایی گردید.[۱۲]

تکمیل عملیات بازسازی
 
تکمیل عملیات بازسازی گنبد حرم عسکریین در شهریور ۹۴
عملیات بازسازی حرم امامین عسکریین (ع) در شهریور ۱۳۹۴ش به پایان رسید. به گفته رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات ایران، این عملیات، شامل چندین فاز از جمله ساخت گنبد و طلاکاری آن، ساخت و نصب گریو گنبد، کاشی‌کاری، آیینه‌کاری، معرق‌کاری و سنگ‌کاری داخل حرم است. همچنین صندوقچه‌های قبور امام هادی(ع)، امام حسن عسکری(ع)، نرجس خاتون و حکیمه دختر امام جواد نیز طی دو سال کار در شیراز ساخته شد. در همین راستا ساخت شش درب‌ طلا شامل چهار درب ورودی اصلی و دو درب ورودی داخل رواق‌ها نیز به اتمام رسیده است.[۱۳]